Hepiniz bu sihirli aletin büyümesini çevirmekle çeşitli ülkelerin dillerini şarkılarını dinlemiş ve belki de nasıl olup da bunu dinleye bildiğinizi düşünmüşsünüz dur.
Şimdi bu radyonun dayandığı temelleri açıklamaya çalışacağız. Okuduğunuz elektrik konularını iyi anlamış iseniz burada anlatacaklarını kolayca kavrar sınız. Yoksa daha önce elektrik Bilgilerinizi tamamlamaya çalışın.
Radyo dansöz açılınca Radyo dalgalarından bahsedilir. Bu dalga sözünü daha önce de kullandık. Mesela ses havada suda veya katı maddelerin içinde bir takım dalgalar halinde yayılıyor. Ses dalgalarının Bazı özel aletlerle resimlerini çekmek mümkündür. Fakat bu dalgaları göremeyiz. Onları ancak kulağımızla işitiriz. Ses dalgaları su yüzündeki dalgalar gibidirler. Bu dalgaları düşünerek bir dalga hareketinin dalga boyu diye iki dalga Tepesi arasındaki uzaklığı anlattığımız meydana çıkar.
Radyo dalgalarını da göremeyiz. Bunları işitmek veya resimlerini çekmek mümkün değildir. Ancak radyo gibi aletler ile bunların varlığını açığa vurabiliriz. Ses dalgaları boşluktan geçemediği halde (bunu nasıl ispatliyoruz?) Radyo dalgaları boşluktan geçer. Demek ki ses dalgaları su üzerindeki dalgalar ve Radyo dalgaları sadece dalgalı olmakla Yani bir titreşim hareketinin yayılması olmakla Birbirlerine benzerler.
Radyo dalgaları ilk önce Maxwell adındaki İngiliz bilgini teorik yoldan bulmuş Hertz adındaki Alman bilgini de bu dalgaların varlığını deneyle ispatlamıştır.
Hertz bir indüksiyon makarasının çıkış devresinin uçlarına birer metal Çubuk takıp uçlarını 2 - 3 santimetre kadar birbirlerini yaklaştırıyor. Aile takım verince buluşlar arasında bir kıvılcım atlamaya başlar. Hertz bir iletken parçasını uçları arasında birkaç milimetrelik Bir açıklık bırakarak daire şeklinde büküyor. İndüksiyon makarasını işletip karşısına geçince elindeki tel halkasının Açık kalan uçlarından da bir kıvılcım atladığını hayretle görüyor (baş şekil). Bu şekilde Hertz indüksiyon makarasından elindeki tel halkaya uzaktan tesir edildiğini ve bu tesirle halkada bir elektrik akımı meydana geldiğini göstermiş oldu. Uzaktan bu tesirin olabilmesi için indüksiyon makarasından çıkan bir şeyin gelip makaraya vurması gerekir. İşte bu indüksiyon makarasından çıkıp etrafa yayılan bu tesir Radyo dalgaları veya elektromanyetik dalgalar dır. Hertzin yaptığı deneyi bir indüksiyon makarası ve bir radyo ile tekrarlayabiliriz. Bakara'nın çıkış sarkısının bir ucunu toprağa Mesela bir su borusuna bağlayalım öteki ucuna da Küçücük bir metal levha takalım burçlar arasındaki aralığı o şekilde ayarlayalım ki indüksiyon makarasına Akın verdiğimiz zaman çıkış devresinin uçları arasında kıvılcım artmalari görülsun. Başka bir odada bulunan Radyo açılırsa hoparlörde bir hırıltı duyulur. Bir hırıltı indüksiyon makarasından kıvılcım çıktıkça işitilir. Bundan anlıyoruz ki makaradan kıvılcım çıkmakla bulunduğu çevrenin içinde bir elektrik sarsıntısı meydana geliyor ve radyomuz bu sarsıntıları alıyor.
Bu Sarsıntı ne olabilir?
İndüksiyon makarasının uçları arasından kıvılcım çıkması demek bu Aralık'tan çok miktarda elektronun telin bir ucundan karşı tarafa atlaması demektir. Yalnız elektronların atlaması için uçları arasındaki potansiyel farkın en büyük olması gerekir. İndüksiyon makarasının çıkış devresinin uçları arasında böyle büyük bir potansiyel farkı vardır.
Fakat elektronlar atlamaya başlayınca aradaki havanın içindeki moleküllere çarparak onları yoğunlaştırmak suretiyle havanın iletkenliğini artırdıklarını için bu defa pek fazla elektronik karşı tarafa geçer. Karşı uçta fazla biriken elektronlar yeniden geriye sıçrarlar bu gidip gelme bir sarkacın salınması gibi birçok defalar olur. Elektronların iki nokta arasında böyle gidip gelmesine elektrik titreşimi denir.
Bu titreşim 23 arasındaki potansiyel farkı sönünceye kadar sürer. Elektronlar bir saniyede ortalama 100000000 defa böyle gidip gelebilirler. Etrafa bir radyo dalgasının yayılmasına sebep elektronların bu şekilde gidip gelmeleri dir. Telsiz telgraf da işaretler ilk defa bu yoldan elde olunan dalgalarla gönderilmiştir.
Bu dalgaları elektromanyetik dalga dememizin sebebi hareket eden elektronların elektrik akımı gibi çevrelerinde hem mıknatıslık hem elektrik alanı meydana getirmeleri dir. Bu alanların şiddetleri sabit değildir elektronların hareket doğrultusu ve miktarı ile alanların şiddeti ve değeri değişir. İşte bu değişik şiddette alanlar mekanın içinde bir dalga halinde her tarafa yayılırlar.
Bir indüksiyon makarasının çıkış Deresi'nin Bir ucunu yere Öteki Ucuna daha havadan yukarı doğru asılı 1 TL bağlarsak makara etrafı daha şiddetli elektromanyetik dalgalar salar (şekil 237).
Bunun sebebi yerden bol miktarda elektron gelerek havadaki tele geçebilmesi ve oradan geriye yeniden yere dönmesidir.
Elektronların bir gidip gelme süresinde bir periyot veya bir skil denir. Elektronların bir saniyedeki gidip gelme sayısına da titreşim Hareketi nin frekansı denir. Mesela Ankara radyosunun anteninde ki elektronlar saniyede 182000 defa gidip geldiklerine göre Ankara radyosunun frekansı saniyede 182000 skil veya 182 kilosikl (kilosikl=1000sikl) olur.
Radyo dalgaları ile ilk çalışanlar kıvılcımlı dalga vericisinin pek mükemmel bir düzenek olmadığını gördüler. Bu şekilde elde olunan Radyo dalgaları insan sözlerini taşımaya elverişli değildi. Bunlarla ancak telli telgrafta olduğu gibi uzun kısa işaretler verilebilir ve Mors alfabesi ile haberleş ile bilir. Bunların başka bir kusuru da farklı frekanslar Radyo dalgalarının birlikte bulunması idi.
Bu şekilde 2 verici Merkez dalgalar salma başlasa alıcı postalar bunları ayırt edemezler. Hertzin Radyo dalgalarını bulduğu zamandan beri bu alanda girişilen sürekli çalışmalar bugünkü mükemmel verici ve alıcı postaların meydana gelmesini sağlamıştır.
Radyo dalgaları elde etmek için bulunan en iyi yol Radyo lambaları kullanmaktır. Bu lambalarla elektronların gidip gelme süresi ve bu gidip gelmeye katılan elektron sayısı istenildiği gibi ayar edilebilir. Bundan başka Konuşma veya müzik sesleri de bunlarla yayınlanabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder